beschrijving

Kaag of Snebbeschuit en Taske

Kagen voerden tot de 19e eeuw een spriettuig
  1 mastwortel
  2 hommer
  3 standaard
  4 greelband
  5 bonnet
  6 geilijnen (katlijn, katteval)
  7 gaarde
  8 spriettalie
  9 bakstag
10 hoofdlijnen
11 spriet
12 voetreep

 

de bonnet [5] kan bij sterke wind afgenomen worden i.p.v. te reven.

De hommer [2] is de ronde of meerhoekige krans, de verdikking onder de masttop, waarop de ring, de wantband, rust waaraan het want wordt vastgemaakt. (hoofdlijnen en bakstag). Of zoals b.v. bij de snauw als hommer- of nommerstuk bestaande uit twee wangen tegen de mast als steunpunt voor de langszalings.


hommers

hommer- of nommerstuk

standaard [3], greelband [4] en voetreep [12] worden gebruikt om de spriet bij strijken of kaaien ook in positie te houden.
Met de geilijnen [6] wordt het zeiloppervlak verminderd (reven)
Met de gaarden [7] wordt de spriet in zeilpositie gehouden.
De bakstag [9] aan de mast kan losser gezet worden, waardoor het zeil verder naar buiten komt bij schuin van achter komende wind (bakstagwind)

 


Een Leidse veerkaag met passagiers en vracht.
Kopergravure van Claes Jansz Visscher de jonge. Verz. J.van Beylen

 


Kopergravure van een Friese kaag met spriet en top razeil. Datering 2e helft 18e eeuw

 

Uitsnede van het schilderij van Adam Willaerts uit 1629. "Gezicht op Dordrecht over de Merwede" uit de collectie van het Dordrechts Museum.. We zien een veerkaag die waarschijnlijk de verbinding Dordrecht - Rotterdam onderhield. De hekvlag lijkt het wapen van Dordt te voeren. Het topvlaggetje is een windvaan en laat een zwaan zien, zoals de metalen "windzwanen" op Lutherse kerken.



Een gaffelkaag volgens Pieter Le Comte [1831]

Hij schrijft: "De door mij voorgestelde gaffelkaag is geladen met Noordsche balken, heeft hare zeilen geborgen en is bezig ter plaatse harer bestemming te geraken. De knecht met den haak gereed staande, om de vaart te stoppen, hetwelk ook wel wordt bewerkstelligd door de zwaarden op en neer te doen zakken, ten einde dezelve den grond vatten". Zie zandloper.

 

 


Een snebbeschuit op het schilderij Gezicht op de Rotte, van Jan Gabrielsz Sonjé 1692.
Het Schielandshuis, collectie Historisch Museum Rotterdam.
Slechte scan van twee pagina's uit Aken, Tjalken en Kraken van Haalmeijer en Vuik.

 


Een Taske omstreeks 1800. Uit H.A.Hachmer: Voor en tegen de Wind, 1994. De tasken en snabbe- of snebbeschuiten
behoorden in de 17e eeuw tot de belangrijkste vaartuigen  voor de Groningse Veenkoloniale binnenvaart.
Op het achterschip zien we een roef, waarbij de roerganger op het dak staat voor meer zicht.
Bron: Aken, Tjalken en Kraken van Haalmeijer en Vuik.